Κρόκος (Crocus sativus L)

Ο κρόκος από αρχαιότατους χρόνους ήταν ιδιαίτερα γνωστός για τις θεραπευτικές του ιδιότητες και κατείχε μια ιδιαίτερη θέση σε  όλους τους λαούς.   

Αποτελεί γένος κορμωδών φυτών της οικογένειας  Ιridaceae, η οποία περιλαμβάνει 70 είδη του γένους Crocus Sativus L., από τα οποία τα 19 αυτοφύονται στην Ελλάδα. Είναι πολυετής πόα με κόρμο σφαιρικό, σαρκώδη, λίγο πεπλατυσμένο, με καστανόφαιους δικτυωτούς χιτώνες διαμέτρου 3-5 cm.    Ο βλαστός του είναι λεπτός και κοντός. Ξεκινά  από το πάνω μέρος του κόρμου απ' όπου και  εκπτύσσονται  τα φύλλα και τα άνθη. Τα φύλλα όλα είναι παράρριζα και βγαίνουν ανά 4-10 απ’ ευθείας από κάθε κόρμο. Έχουν βαθυπράσινο χρώμα και γραμμωτό στενόμακρο σχήμα. Τα άνθη του φυτού  1-3 ανά κόρμο, εμφανίζονται το Σεπτέμβριο - Οκτώβριο. Είναι μονήρη, ακτινόμορφα, μεγάλα και αποτελούνται από 6 λευκοϊώδη πέταλα. Στο κέντρο του άνθους υπάρχουν 3 κίτρινοι στήμονες και η ωοθήκη με το στύλο, ο οποίος χωρίζεται σε 3 κόκκινα στίγματα.

Ο κρόκος ο ήμερος (Crocus sativus L.) ή ζαφορά είναι ένα από τα σπάνια αρωματικά, φαρμακευτικά, αρτυματικά και με μεγάλη χρωστική ικανότητα φυτά, και απαντάται από πολύ παλιά στην Ελλάδα.

Τα αποξηραμένα κόκκινα στίγματα αποτελούν το μεγάλης αρτυματικής αξίας προϊόν (saffron σε νήματα), για το οποίο και γίνεται η καλλιέργεια του κρόκου
.  

Οι ιδιότητες του κρόκου είναι πολλές και εντυπωσιακές. Είναι ένα σπάνιο αγνό και φυσικό προϊόν που κρατά τον ανθρώπινο οργανισμό σε άριστη φυσική κατάσταση, με καθαρότητα πνεύματος και απεριόριστες σωματικές και πνευματικές δραστηριότητες. Είναι προϊόν, με παγκόσμιο ενδιαφέρον και ευρύτατη χρήση, σε πολλούς τομείς της επιστήμης, διότι δεν υπάρχουν υποκατάστατα του φυτού και των στιγμάτων-στημόνων.

Καθημερινά η ζήτηση του προϊόντος αυξάνει και οι διαγραφόμενες προοπτικές είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές, γιατί οι βασικοί παράγοντες που προσδιορίζουν τη ζήτηση του προϊόντος, έχουν άμεση σχέση με την υγιεινή διατροφή και τη συνεχιζόμενη έρευνα, πάνω στις φαρμακευτικές ιδιότητες που έχουν τα στίγματα, οι στήμονες, τα πέταλα και οι κόρμοι.  

Σήμερα ο ελληνικός κρόκος θεωρείται ίσως η καλύτερη ποιότητα saffron, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται ο κρόκος παγκοσμίως

Αποτελεί οικονομικά τη σημαντικότερη καλλιέργεια στην ευρύτερη περιοχή του Ν. Κοζάνης και κυρίως των Δήμων Ελίμειας, Κοζάνης και Αιανής. Για την τοπική οικονομία του Ν. Κοζάνης αποτελεί σημαντική παραγωγική δραστηριότητα που καμιά άλλη καλλιέργεια κάτω από της καλύτερες εδαφοκλιματικές συνθήκες δεν θα πρόσφερε στην περιοχή. Παράλληλα η σύνδεση του ονόματος της περιοχής του κρόκου με το φυτό φανερώνουν τη σημασία της καλλιέργειας αλλά και τους δεσμούς που έχουν αναπτυχθεί και ωθούν τους νέους στην παραμονή τους στον τόπο καταγωγής τους. 

Πηγή Πτυχιακή διατριβή με θεμα Συμβατική και βιολογική καλλιέργεια του κρόκου στην περιοχή Κοζάνης της Παπανικολάου Κων/νας